Kapıdan geçen adam vergisi

Ülkemizde, 6762 sayılı eski TTK uyarınca Limited şirketlerde asgari 2, Anonim şirketlerde asgari 5 olması gereken ortak sayısı, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ile Limited ya da Anonim şirket ayrımı gözetilmeksizin 1 kişi olarak yeniden belirlendi. Bir dönem neredeyse insanlar şirket kurmak için kapının önünden geleni, geçeni şirkete %1 ortak yapıp kişi sayısını tutturma derdindeydi. Hal böyle olunca yeni ticaret kanunu ile 1 kişi bile kendine şirket kurabiliyorken, daha önce kapının önünden geçenleri şirkete ortak edenler, ortaklarını şirketten çıkartarak kapının önüne koyma telaşına kapıldı. Bu da şirket hisselerini tekrar satın alarak yapıldı. Ticari hayatın olağan akışı sırasında da şirket hisselerinin başka gerçek ya da tüzel kişilere satışı suretiyle yapılan şirket satışları, en bildik uygulamalardan biri olarak zaten sürekli karşımıza çıkıyordu. ********** Ancak bu durum; şirkete önce ortak olan ve daha sonra ortaklıktan çıkarılan ?Kapıdan Geçen Adam?a ve ticari bir faaliyet olarak şirket hisselerini satan müteşebbis beylere sürpriz vergilerin yolunu açtı. Kapıdan geçen adam ya da Ayşe Teyze, ortağı olduğu Limited şirketin hissesini sattığında KDV yok. Anonim şirket ortağı Müteşebbis Bey, hissedarı olduğu Anonim şirketteki hissesini sattığında, şirketin hisse senedi ya da geçici ilmühaberi olmasa dahi bu satış KDV?ye tabi değil. Bunların dışında borsada hisse senedi alım-satımı da KDV içermiyor. ŞİRKETLERDE DURUM NE? İş şirketlere gelince, olay değişiyor. Katma Değer Vergisi kimine var kimine yok. Kişiye özel muamele? 1- Pay Senedi ya da İlmühaberle Satış: Bir şirket, başka bir anonim şirketin pay senedine ya da geçici ilmühaberine sahip ise, bunları satışı ya da devri veya başka bir şekilde elden çıkarması hiçbir şartta KDV?ye tabi değil. Bu durum KDV kanunu Md. 17/4-g?de açıkça belirtiliyor. Geçici ilmühaberle yapılan satışın KDV?den müstesna olduğu 1 No.lu KDV Tebliği?nde de belirtiliyor. (Bkz. VI/F-4/f bölümü) Dolayısıyla, olayın bu yönünde de herhangi bir tereddüt yok. 2- Hisse Satışı: Bir şirket, bir başka şirketin ortağı olabiliyor. Mesela; bir Limited şirket, başka bir Limited şirketin belli bir hissesine sahip, yani ortağı olabiliyor. Aynı şekilde yine aynı şirket (hisse senedi veya geçici ilmühaber bastırmamış) bir anonim şirketin belli bir hissesine sahip yani ortağı olabiliyor. İştirak edilen anonim şirketin hisse senedi ya da ilmühaberi bastırılmadığı durumlarda, edinme tarihinden itibaren ?iki yıl içinde elden çıkartılan hisse, yüzde 18 KDV?ye tabi. Limited şirket ya da başka bir şirkete ait hissenin (iştirakin) edinme tarihinden itibaren ?iki yıl içinde elden çıkartılması da yine yüzde 18 KDV?ye tabi. (KDVK Md. 17/4-r) ********** Bu durumda Katma Değer Vergisi kapıdan geçen adam açısından sorun yaratmazken, şirketler açısından problem olabiliyor. Şirketler ellerinde bulunan ortaklıklarını satarken 2 yıl beklemeli ya da Anonim şirket payları için ?Pay Senedi? basılmasına özen göstermeli. PAY SENEDİ Özellikli bir konu olarak bahsetmekte fayda var? Eski TTK?dan farklı olarak yeni TTK?da Limited şirketlere tıpkı Anonim şirketler gibi elde edilen payların temsilinde ispat aracı olarak ?Pay Senedi? çıkarabilme imkânı tanındı.(TTK 593/2) Ancak burada eski TTK'da olduğu gibi yeni TTK da limited şirket esas sermaye payının devri yazılı şekle bağlanmış ve imzaların noterce onaylanması şart koşuldu. Yani Pay Senetlerinin arkasının cirolanarak şirket hisselerinin el değiştirilmesi Limited şirketler için söz konusu değil. Bu açıdan bakıldığında, Limited şirket tarafından pay senedi çıkarılması, bu pay senetlerinin Gelir Vergisi Kanunu?na göre menkul kıymet statüsünde değerlendirilmemesinden dolayı, Anonim şirketlerin aksine, esas sermaye payını devreden ortağa herhangi bir vergisel avantaj sağlamaz. Katma Değer Vergisi için durum böyleyken, Gelir vergisi ya da değer artış kazancı olarak konuya bakıldığında ?Kapıdan Geçen Adam? için vergi, her an karşı karşıya kalabileceği bir durum haline geliyor. Durum pek parlak değil yani... A.Ş?LERDE HİSSE DEVRİ Pay senedi basılmadığı durumlarda Anonim şirket hissedarı Müteşebbis Bey ya da herhangi biri, şirketteki payını edinim tarihinden kaç yıl sonra ve kime satarsa satsın, bundan doğan kazanç ?Değer artışı kazancı? olarak vergilendiriliyor. (GVK mükerrer md. 80/4) Pay senedinin basıldığı hallerde, pay senedinin elde edildiği tarihten itibaren en az 2 yıl geçmesi durumunda satıldığında, satış rakamı ne olursa olsun herhangi bir şekilde ?Değer Artış Kazancı? olarak vergilendirilmesi söz konusu değil. (GVK mükerrer md. 80/1) Ancak 2 yıldan az elde tutularak satılan pay senetlerinden elde edilen kazanç, yukarıda anlatıldığı şekilde Gelir Vergisi tarifesine göre vergilendiriliyor. ********** Anonim şirketlerde pay senedi basılmasının ne kadar önemli bir olay olduğu aslında burada daha iyi anlaşılıyor. Limited şirket hisseleri ne zaman ne kadar elde tutulduktan sonra satılırsa satılsın GVK mükerrer md. 80/4 maddesi gereği ?Değer Artış Kazancı? olarak vergilendiriliyor. Siz siz olun, kapıdan geçerken tesadüfen ortak olduğunuz şirketin hisselerinin devrinde püf noktalarına dikkat edin! Unutmayın ?Ummadığınız taş, baş yarar??