Türkiye'nin bir numaralı gündemi olan ıstakoz'un hikâyesini biliyor musunuz?

Eski Gazeteci ve Meni Milletvekili Şebnem Bursalı’nın Monaco’da bir yat kulübünün Carte Restaurant 1909 isimli restoranda yediği ıstakoz görüntülerini paylaşması bir anda dikkatleri bir deniz canlısı olan ıstakoza çevirdi. Balık restoranlarda 5 ila 8 bin lira arasında servis edilen ıstakozların geçen yüzyılda yoksulların yiyeceği olduğunu biliyor muydunuz?

anadolugazete.com.tr, ıstakoz’un yoksul yiyeceği olmasından, zengin sofralarını süslemesinin öyküsünü sizler için derledi…

ISTAKOZ'UN HİKÂYESİ

Köleliğin yaygın olduğu dönemde ABD’de ıstakozlara yiyecek olarak değer verilmiyordu ve çoğunlukla yoksullar, mahkumlar ve sözleşmeli hizmetçiler tarafından yeniyordu. Kıyılara yakın yerli kabileler ise ıstakozları yiyecek yerine, gübre veya yem olarak kullanıyordu.

İnsanlar yoksullukları belli olmasın diye ıstakoz kabuklarını saklıyorlardı. ABD’nin Massachusetts kentinde sözleşmeli hizmetçiler ıstakoz yemeklerinin haftada üç kez ile sınırlandırılması için dava açtı ve davayı kazandı.

Çok tüketilmediği ve Avrupa’da yenilmediği için denizlerde bol miktarda bulunuyordu, kıyıdan toplanması kolaydı ve dipten beslenen canlılar olarak görülüyordu. Genellikle macun veya güveç olarak tüketilirlerdi. 19. yüzyılın başlarında ıstakozlar Boston'da pişmiş fasulyeden daha ucuzdu, hatta bazen kedilere bile yem olarak veriliyordu.

Ancak 19. yüzyılın sonlarında demiryolları yaygınlaştıkça ve ıstakozlar trenlerde servis edilmeye başlandıkça, onlara aşina olmayan insanlar onları lezzetli bulmaya başladı.

Bu, talebin artmasına ve ıstakoz konservesinin üretimine başlamasına yol açtı. 1920'lere gelindiğinde ıstakozların sayısının azalması ve talebin artmasıyla birlikte ıstakozlar, 1950'lerde sadece ünlüler ve zenginlerin menüsünü süsleyen popüler bir lezzete dönüştü...

BESİN DEĞERİ

Istakoz eti potasyum, magnezyum, kalsiyum, selenyum, çinko ve fosfat yönden zengindir. Omega 3, omega 6 ve omega 9 yağ asitleri içeren ıstakoz besin değeri ile kalp sağlığı ve damar hastalıklarının tedavisinde vücuda destek olur. 100 gram ıstakoz protein değeri yaklaşık olarak 19 gramdır.

ISTAKOZUN FİYATI

Şebnem Bursalı’nın görüntüleri paylaştığı yat kulübündeki "Carte Restaurant 1909" adlı restoranda "Langouste grillée" isimli ıstakoz yemeğinin 250 gramı 60 Euro olarak servis ediliyor. 60 Euro, 2 bin 100 TL civarında. Türkiye’deki balık restoranlarında satış fiyatı ise 5 ila 8 bin TL arasında değişiyor. Istakoz Türkiye’de Akdeniz'de ve Ege Denizi'nde 50 metre derinliğe kadar çamurlu sığ sularda yaşar. Az bulunduğu için fiyatı pahalıdır.